طی سال‌های اخیر گرایش به استفاده از گیاهان دارویی در سطح جهان و در جوامع مختلف رو به افزایش بوده چراکه عوارض داروهای شیمیایی از یک سو و آلودگی‌های زیست‌محیطی آن از سوی دیگر، نه تنها جسم‌ مردم را خسته کرده بلکه روح آدمی را نیز آزرده کرده است.

سرزمین ایران با برخورداری از بیشترین گونه‌های گیاهان دارویی به عنوان یک منطقه ثروتمند و غنی شناخت شده به طوری که شاهد صادرات این نوع گیاهان به دیگر کشورها علاوه بر مصرف آن در داخل کشور هستیم.

باید گفت جایگاه داروهای گیاهی اخیراً در کشور با تحولات علمی تخصصی نظام‌مندتر و اصولی‌تر شده و همین موضوع زمینه را برای استفاده بهتر و بیشتر از این ظرفیت فراهم کرده است.

استان همدان نیز به خاطر برخورداری از گونه‌های گوناگون گیاهان دارویی به عنوان قطب این محصول در کشور معرفی شده که البته از گذشته‌های دور نیز شاهد رواج طب سنتی در آن به دلیل بهره‌مندی از این نعمت خدادادی بوده‌ایم.

شاید یکی از دلایل حضور حکیم بوعلی‌سینا در خطه سرسبز همدان به دلیل برخورداری این منطقه از انواع گیاهان دارویی و دسترسی آسان به آن بوده باشد.

با توجه به نداشتن اثرات جانبی برای بیمار در مصرف گیاهان دارویی ایجاد حالت تعادل بیولوژیکی برای فرد، اهمیت این گونه‌ها در دنیای امروز بیشتر مدنظر است هرچند مصرف بی‌رویه این داروها نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

گشنیز، گل ختمی، گل گاوزبان، مریم‌گلی، اسطوخودس، نعناع، زعفران، رازیانه، حنا، خاکشیر، زیره، انواع صمغ‌ها، شیرین‌بیان، کتیرا، باریجه، سیاه‌دانه، رزماری، خارمریم و بادرنجوبه تنها بخشی از ظرفیت گیاهان دارویی همدان است.

ارتفاعات الوند، کوه‌های بوقاطی، گرین، آلمابلاغ، خان‌گرمز، لشگردر، کوه‌سرده و کوه‌گرمه عمده‌ مناطق رویش گیاهان دارویی در استان همدان به شمار می‌روند به طوری که دامن این مناطق بهترین مکان برای رویش این گیاهان شفابخش بوده و هست.

در راستای اهمیت گیاهان دارویی و لزوم توجه به این مهم با مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید …

حجت‌الله شهبازی با بیان اینکه استان همدان در زمینه تولید گیاهان دارویی رتبه پنجم کشور را طی سال‌های ۹۱ و ۹۲ به خود اختصاص داده است، گفت: در سال گذشته سطح زیر کشت گیاهان دارویی استان چهار هزار و ۲۵۳ هکتار بوده است.

وی با بیان اینکه تولیدات ما در این زمینه ۹ هزار و ۶۸۰ تن بوده است، افزود: جهاد کشاورزی در ۲ محصول اصلی گیاهان دارویی شامل گشنیز و رازیانه کشت انجام می‌دهد.

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان ادامه داد: طی سال ۹۱ در کل کشور ۹ هزار و ۱۵۵ تن تولید گشنیز انجام شده در صورتی که در استان سه هزار و ۷۲۰ تن در این محصول تولید داشتیم.

به گفته وی، همدان در تولید این محصول با حدود ۴۷ درصد از تولید کشور، رتبه نخست را از آن خود کرده است.

شهبازی با بیان اینکه در تولید رازیانه نیز رتبه اول کشور را با تولید بیش از ۹۸ درصد از رازیانه کشور به خود اختصاص داده‌ایم، ادامه داد: کل تولید کشور یک‌هزار و ۴۵۹ تن بوده که در استان یک‌هزار و ۴۲۵ تن تولید رازیانه داشتیم.

وی افزود: شهرستان نهاوند تولیدکننده عمده گشنیز و رزن نیز تولیدکننده اصلی رازیانه در همدان است که به خارج از استان نیز صادر می‌شوند.

مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به تولید زعفران در استان گفت: همدان یکی از زیستگاه‌های اصلی زعفران به شمار می‌رود و به این مهم در منابع علمی نیز اشاره شده است.

وی با بیان اینکه در سال ۸۹ به میزان ۳۲,۳ هکتار زعفران در همدان کشت شده، سطح زیر کشت این محصول در سال ۹۰ را ۳۸ هکتار خواند.

شهبازی از کاشت ۴۲,۳ هکتار زعفران در سال ۹۱ در استان خبر داد و گفت: در سال گذشته نیز ۴۸,۳ هکتار از زمین‌های همدان زیر کشت این محصول رفت.

وی تصریح کرد: این در حالی است که در سال ۸۷ فقط یک هکتار از اراضی همدان برای تولید این محصول زیر کشت رفته بود.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه سال گذشته ۱۶۲,۳ کیلوگرم زعفران در همدان تولید شده است، ادامه داد: شهرستان‌های بهار، ملایر و همدان برای تولید این محصول شرایط کافی را دارند.

رئیس دانشکده پزشکی همدان نیز با اشاره به اهمیت گیاهان دارویی گفت: استان همدان از دیرباز بهترین محل برای رشد انواع گونه‌های داروهای گیاهی بوده است.

محمدعلی امیرزرگر با تاکید بر اینکه جایگزینی گیاهان دارویی به جای داروهایی شیمیایی، سلامت را به جامعه برمی‌گرداند، خواستار توجه به این مهم از سوی مسئولان امر شد.

وی با گریزی به ظرفیت‌های شایان توجه استان در بخش گیاهان دارویی گفت: همدان قابلیت تبدیل به بزرگترین سایت داروهای گیاهی کشور را دارد پس این مهم باید مدنظر قرار گیرد.

رئیس دانشکده پزشکی همدان تاکید کرد: با ایجاد یک هماهنگی بین بخش‌های پزشکی، داروسازی و دانشگاه می‌توان از ظرفیت گیاهان دارویی به نفع کشور بهره برد.

وی با بیان اینکه همدان در این زمینه می‌تواند پیشتاز و پیشگام باشد، دلیل آن را مهیا بودن امکانات آن از هر نظر دانست.

رئیس جهاد کشاورزی شهرستان نهاوند نیز با اشاره به قابلیت‌های بالای این شهرستان در تولید گشنیز اظهار کرد: امسال ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی نهاوند زیر کشت تولید این محصول رفته است.

احد ظفری با بیان اینکه ۹۸ درصد گشنیز استان و ۶۵ درصد گشنیز تولیدی کشور مربوط به نهاوند است، از استفاده این محصول در صنعت داروسازی و عطرسازی خبر داد.

وی نبود کارخانجات فرآوری گشنیز را یکی از مشکلات این کشاورزان در شهرستان دانست و اظهار کرد: در صورت رفع این مشکل می‌توان به توسعه تولید این محصول در شهرستان امیدوار بود.

معاون توسعه تجارت خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان نیز در این زمینه به فارس گفت: اهمیت و جایگاه همدان در تولید گیاهان دارویی بر کسی پوشیده نبوده و نیست.

سید باقر حسینی با اشاره به ایجاد زمینه برای صادرات گیاهان دارویی استان به دیگر کشورها گفت: باید از این فرصت منحصر به فرد برای رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در جامعه بهره کافی و وافی را برد.