آذربایجان غربی ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار مرتع و ۱۷۴ هزار هکتار جنگل دارد و بقیه عرصه های کشاورزی و کوهپایه‌ای است، از این رو ظرفیت مناسبی برای کشت و پرورش گیاهان دارویی دارد.
این استان از نظر رویش گیاهان دارویی به صورت طبیعی و خودرو و همچنین کشت آنها در برخی مناطق استان به عنوان قطب این گیاهان در کشور مطرح است .
طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی حدود هزار گونه گیاهی تاکنون در کشور شناسایی شده است که از این میزان ۴۶۰ گونه در آذربایجان غربی وجود دارد.
این گیاهان در طب سنتی برای درمان پرفشاری خون ، سرفه ، بیماریهای گوارشی ، بیماری های قلبی ، سرما خوردگی ، تسکین اعصاب ، رفع نفخ معده ، بیماری های پوستی و قندخون کاربرد دارند.
شماری از مردم آذربایجان غربی براساس یک سنت دیرینه گیاهان را جایگزین مواد پروتئینی می کنند و برخی نیز مصرف گیاهان خوراکی را شفابخش می دانند و طبق سفارش پزشکان سنتی برای درمان بیماری های خود از آنها استفاده می کنند .
میزان و تنوع این گیاهان در بازار فروش با توجه به فصول مختلف متغیر است و با گرم شدن تدریجی هوا تعداد بیشتری از گیاهان موجود در روزهای بهاری به بازار آذربایجان غربی می آید و غذایی غنی و سودمند برای خانواده ها فراهم می کند.
اما آوازه بزرگترین موزه گیاهی کشور در حالی با نام آذربایجان غربی پیوند خورده که این چشم انداز کم نظیر طبیعی به علت خشکسالی سالهای اخیر، استفاده بی رویه از منابع طبیعی و همچنین روشهای غیر اصولی برداشت گیاهان ، در معرض نابودی قرار گرفته است و کارشناسان بر برنامه ریزی لازم برای حفاظت از این منابع و ارائه آموزش های لازم به بهره برداران تاکید دارند.
آقای برزگر کارشناس ارشد گیاه شناسی در ارومیه می گوید: بی دقتی در شیوه جمع آوری ، آلوده شدن گیاهان دارویی در انبارها و ترویج نکردند فرهنگ استفاده از این گیاهان از مواردی است که گیاهان دارویی استان را تهدید می کند.
از سوی دیگر سه چهارم گونه‌های گیاهی استان در مناطق کوهستانی رشد می‌کنند و به طور طبیعی برخی گیاهان دارویی کوهی در معرض انقراض قرار دارند که آویشن ، پیاز کوهی ، ثعلب ، موسیر ، انواع مریم گلی و جعفری کوهی از گیاهان در معرض خطر انقراض در استان آذربایجان غربی هستند.
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی می گوید: کنگر ، ریواس ،بابونه ، بیزه و گل ارونه از انواع دارویی هستند که تغییرات اقلیمی و استفاده بی رویه و غیر اصولی بهره برداران محلی موجب شده است که این گونه ها در معرض انقراض قرار گیرند.
آقای علیزاده می افزاید: برخی از این گونه ها هم مانند مریم گلی و کماذریون به سبب داشتن رویشگاه خاص و محدودیت شرایط اکولوژیکی و گونه های مهم دیگری همچون ثعلب به سبب کم بودن فرصت تولیدمثل در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.
کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی می گوید : بر اساس مطالعات انجام شده از حدود ۴۶۰ گونه گیاهی دارویی شناسایی شده در استان ، ۸۳ مورد مصرف تغذیه ای دارد که ۴۳ نوع آن سبزی های بهاری است.
آقای احمدی می افزاید: حدود ۱۵ گونه گیاهی نیز به علت برداشت مفرط در حال انقراض است .
یکی دیگر از کارشناسان مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی آذربایجان‌ غربی می گوید : بومی سازی گیاهان دارویی یکی از راهکارهای اساسی مقابله با خطر انقراض این گیاهان است.
با توجه به مطالعات کارشناسان در زمینه ارزش اقتصادی کشت و برداشت گیاهان دارویی با برنامه ریزی کارآمد برای استفاده بهینه از منابع طبیعی می‌توان آرزوی دیرینه رشد اقتصاد کشاورزی استان را به واقعیت تبدیل کرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی آذربایجان غربی می گوید: انواع گیاهان دارویی که زیرنظر این معاونت در سال ۹۲ کشت شد، شامل ۲۵ گونه می‌شود.
آقای قربانی می افزاید: بسته به نوع گیاه کشت شده و کیفیت محصول تولیدی به طور متوسط می‌تواند از ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان در هکتار در سال برای تولید کنندگان درآمدزا باشد.
وی اضافه می کند: راه‌‌اندازی مراکز صنایع بسته‌بندی و فرآوری موجب فراهم شدن بازار فروش برای تولیدکنندگان گیاهان دارویی می شود و زمینه توسعه و گسترش کشت و پرورش گیاهان دارویی را فراهم می‌کند.
به گفته کارشناسان اقتصادی، با توجه به وفور گیاهان دارویی در استان ، سرمایه گذاری در این عرصه باید در اولویت های مهم استان قرار بگیرد چرا که میزان سودآوری یک هکتار از گیاهان دارویی ۲۰ برابرِ سودآوریِ محصولاتی مانند گندم است .