بررسی گیاه دارویی ختمی و آشنایی با نحوه کاشت ، داشت و برداشت آن و ترکیبات شیمیایی ، خواص دارویی،دامنه انتشار و…
گیاه دارویی ختمی
نام فارسی: گل ختمی
نام علمی: rosea Althaea
نام انگلیسی: Rose mallow, Hollyhock
تیره: Malvaceae
نام عربی : شحم المرج – خطمی بری – وردالزوانی
گیاه شناسی
گیاهی است علفی دو ساله و یا چند ساله دارای ساقه های راست ، خشن و به ارتفاع ۲ تا ۳ متر که برگهایی به رنگ سبز زیبا، منقسم به ۵ تا ۷ لوب دندانه دار دارد. گلهای آن خیلی بزرگ، به پهنای ۶ تا ۱۲ سانتی متر و به رنگهای سفید ، گلی قرمز، ارغوانی، قرمز قهوه ای تیره ، زرد و غیره است در فاصله اواخر خرداد تا اواسط شهریور گل می دهد میوه سطح و چند لایه ای است که در اطراف آن بریدگی و شیارهای خاصی وجود دارد. داخل میوه چند دانه لوبیایی شکل به رنگ قهوه ای وجود دارد.
ختمی گیاهی مدیترانهای است که منشأ آن خاورمیانه گزارش شده است. گفته میشود این گیاه ابتدا در قرون وسطی و در پی جنگهای صلیبی به اروپا وارد شد و سپس پیشروی امپراطوری عثمانی در شرق اروپا طی قرون ۱۵ و ۱۶ میلادی، موجب انتشار بیشتر آن در اروپا شد. این گیاه در ایران به صورت وحشی میروید. خواص ختمی نیز مانند گیاه ختمی دارویی (Althaea officinalis) که بومی اروپاست، از دیرباز شناخته شده و به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده قرار میگرفته است.
نام علمی “Althaea” به لغت یونانی “آلتو” به معنای ترمیم کردن و شفا دادن منسوب است.
مصریان باستان از این گیاه استفاده میکردند و تئوفراستوس (حکیم و گیاهشناس یونانی قرن سوم قبل از میلاد) آن را برای درمان سرفه تجویز میکرده است. در کشور ما نیز از این گیاه از قدیم در طب سنتی استفاده میشده است.
نیاز اکولوژیکی
برای کشت ختمی بری از اقلیمهایی که از نظر نور مناسبند و بادهای موسی شدید نمی وزند، باید استفاده نمود. بذر گیاه در دمای ۸ تا۱۰ درجه سانتی گراد قادر به رویش است .اگر چه رشد و نمو این گیاه در مناطق خشک بخوبی صورت می گیرد ولی گیاه در مرحله ساقه دهی به رطوبت کافی نیاز دارد. نور کافی و هوای خشک سبب تولید مقدار فراوانی گل می شود. خاکهای نرم رسی با ضخامت زیاد و غنی از مواد غذایی برای کشت گیاه مناسب است رطوبت زیاد برای گیاه مناسب نیست و سبب کاهش عملکرد گل می شود.
آماده سازی خاک
در فصل پائیز پس از اضافه نمودن کودهای حیوانی کاملاً پوسیده شخم عمیقی به زمین زده می شود. سپس ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت و ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم اکسید فسفر و ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم اکسید پتاس به خاک اضافه نموده و به وسیله دیسک آنها را تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک مخلوط می کنند. در اواخر زمستان زمین را تسطیح و بستر خاک را برای کشت بذر آماده می کنند.
تاریخ و فواصل کاشت
گل ختمی را با اکثر گیاهان می توان به تناوب کشت نمود. لیکن بهتر است با گیاهانی به تناوب کشت شوند که زمین را از مواد و عناصر غذایی تهی نکنند کشت مداوم گیاه در یک زمین مناسب نیست و بهتر است تکرار کشت آن در یک زمین پس از سه سال انجام گیرد. اواخر اسفند و اوایل فروردین زمان مناسب برای کشت مستقیم گیاه است. بذرها در ردیفهایی به فاصله ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر کشت می شوند.عمق بذر در هنگام کاشت ۳ تا ۵/۳ سانتی متر باید باشد. برای هر هکتار زمین به سه تا پنج کیلوگرم بذر با کیفیت نیاز است. زمان مناسب برای کاشت بذر در خزانه، پائیز (اوایل مهر) می باشد. در این صورت بذرها در ردیفهایی به فاصله هفت تا هشت سانتی متر کشت می شوند. عمق بذر بین ۵/۱ تا ۲ سانتی متر مناسب است. برای هر هکتار به ۸/۱ کیلوگرم بذر نیاز است در اواخر اسفند و اوایل بهار نشاء ها را در ردیفهایی به فاصله ۷۰ سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر باید به زمین اصلی منتقل کرد.
کاشت
تکثیر گل ختمی توسط بذر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. کاشت مستقیم : در اواخر اسفند و اوایل فروردین اقدام به کشت ردیفی بذرها در زمین اصلی می شود بذرها در ردیفهایی به فاصله ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر کشت می شوند. عمق بذر در هنگام کاشت باید ۳ تا ۵/۳ سانتی متر باشد. پس از کشت برای ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک انجام غلتک مناسب ضرورت دارد و سبب هماهنگی در رویش بذرها می شود پس از کشت باید بلافاصله زمین را آبیاری کرد این روش تکثیر اگر هزینه کمتری دارد اما از آنجا که گیاهان با تاخیر به گل می روند(اولین گلها در اواسط تابستان ظاهر می شوند). روش مناسبی برای کشت گل ختمی نیست و کمتر از آن استفاده می شود. کاشت غیر مستقیم : در پائیز (اوایل مهر ماه) اقدام به کاشت بذر در خزانه می شود. بذرها در ردیفهایی به فاصله هفت تا هشت سانتی متر کشت می شوند عمق بذر بین ۵/۱ تا ۲ سانتی متر مناسب است. با آبیاری منظم و وجین علف های هرز بذرها پس از ۱۰ تا ۱۵ روز سبز می شوند. در صورتیکه تراکم گیاهان در طول ردیف ها زیاد باشد در اواخر مهر به تنک کردن آنها اقدام می شود. با آغاز فصل سرما (اواخر پائیز) به منظور جلوگیری از سرما زدگی با پوشش نایلونی سطح خزانه را باید پوشاند. اواخر اسفند زمان مناسبی برای انتقال نشاء ها به زمین اصلی است. تکثیر گل ختمی به روش غیر مستقیم هزینه زیادی دارد اما از آنجائیکه گیاهان زودتر به گل می روند و گلهای حاصله از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردارند لذا در اکثر جاها از این روش برای تکثیر گیاه استفاده می شود.
ادامه در اینجا
طبقه بندی:
آشنایی با گیاهان دارویی و چگونگی تولید و پرورش آنها،
گیاه شناسی و خواص گیاهان دارویی،
برچسب ها:
گل ختمی،
Malvaceae،
rosea Althaea،
گیاه شناسی،
Rose mallow،
Hollyhock،
Althaea،
نیاز اکولوژیکی،
آماده سازی خاک،
تاریخ کاشت،
فواصل کاشت،
کاشت،
داشت،
برداشت،
دامنه انتشار،
گیاهان دارویی،
https://medplant.ir/?p=1511