القا درون شیشه ای پلی پلوئیدی در گیاه دارویی بادرنجبویه (.Melissa officinalis L)

.

برقعی سیده فاطمه,ساریخانی حسن*,چایی چی مهرداد, کاشی عبدالکریم

* گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

.
امروزه القا پلی پلوئیدی با استفاده از مواد شیمیایی جهش زا، به عنوان یکی از روشهای اصلاح گیاهان دارویی به منظور افزایش قابلیت تولید متابولیت های ثانویه مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، برای القای پلوئیدی در گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) از تیمار کلشی سین روی جوانه های انتهایی باززایی شده در شرایط درون شیشه ای بهره گرفته شد. کلشی سین با غلظت های۰٫۰۰ ، ۰٫۰۵، ۰٫۱۰ و %۰٫۲۰ (وزنی به حجمی)، در دو زمان ۲۴ و ۴۸ ساعت مورد استفاده قرار گرفت و سطح پلوئیدی در ریزنمونه های زنده مانده از طریق شمارش کروموزوم ها در نمونه های نوک ریشه و فلوسایتومتری نمونه های برگی بررسی شد. ۱۰ روز پس از اعمال تیمارها، ریزنمونه های شاهد بیشترین درصد زنده مانی را با میانگین %۱۰۰ نشان دادند، درحالی که با مقایسه بین سه تیمار۰٫۰۵ ، ۰٫۱۰ و %۰٫۲۰ کلشی سین، بالاترین میانگین بقا ریزنمونه ها در تیمار %۰٫۰۵ کلشی سین به مدت ۲۴ ساعت برابر با %۶۳٫۸ مشاهده گردید. در مقابل؛ بالاترین میزان مرگ و میر در اثر کاربرد این ماده روی شاخه های انتهایی در غلظت %۰٫۲۰ به مدت ۴۸ ساعت مشاهده شد. نتایج حاصل از شمارش کروموزوم و تجزیه فلوسایتومتری نشان دادند که تیمار شاخه های انتهایی با غلظت %۰٫۰۵ کلشی سین به مدت ۲۴ و ۴۸ ساعت و همچنین غلظت %۰٫۱۰ پس از ۲۴ ساعت، تیمارهای موثر در القا پلی پلوئیدی و تولید میکسوپلوئید در این گیاه بودند. در مجموع تیمار%۰٫۰۵  کلشی سین به مدت ۴۸ ساعت با بازدهی %۳۳٫۳ تولید گیاهان پلی پلوئید، مناسبترین تیمار بکارگرفته شده برای القای پلوئیدی در این گیاه بود.

کلید واژه: بادرنجبویه (.Melissa officinalis L)، کشت درون شیشه ای، تغییر سطح پلوئیدی، کلشی سین، میکسوپلوئید، فلوسایتومتری

.