اثر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک شدن و برخی مواد مؤثره در دو توده گیاه ترخون (Artemisia dracunculus L.)

.
مقاله ۱۶، دوره ۲۹، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۲، صفحه ۴۶۰-۴۷۵

.
نویسندگان
۱پرویز رضوانی‌مقدم ؛ ۲عسکر غنی؛ ۲میترا رحمتی؛ ۳سعیده محتشمی    
۱استاد، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
۲دانشجوی دکترا، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
۳دانشجوی کارشناسی‌ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

.

چکیده
در این تحقیق به‌منظور بررسی اثر روشهای مختلف خشک کردن توسط آون، ماکروویو، دمای محیط (سایه) و ترکیب ماکروویو و دمای محیط بر زمان خشک شدن، میزان اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و مواد فنولی دو توده ترخون (Artemisia dracunculus L.) دو آزمایش مستقل در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۱۳ تیمار خشک کردن (آون: دماهای ۴۰، ۵۰، ۶۰ و ۷۰ درجه سانتی‌گراد؛ ماکروویو: توان‌های ۹۰۰، ۶۰۰، ۴۵۰، ۳۰۰، ۱۸۰ و ۱۰۰ وات؛ خشک کردن در دمای محیط؛ خشک کردن ترکیبی ماکروویو با توان‌های ۹۰۰ و ۶۰۰ + خشک کردن در دمای محیط) بر دو توده ترخون (مشهد و نیشابور) انجام شد. همچنین مقایسه‌ای بین نمونه تر و تیمارهای مذکور از نظر صفات فوق انجام شد (برای خشک کردن ۱۳ تیمار و برای دیگر صفات ۱۴ تیمار). نتایج این تحقیق نشان داد که به‌طورکلی از نظر میزان رطوبت و مواد مؤثره اندازه‌گیری شده بین این دو توده تفاوت وجود داشت. همچنین عکس‌العمل این دو توده، از نظر واکنش به روشهای مختلف خشک کردن تا حدی متفاوت بود. از نظر مدت زمان خشک شدن در هر دو آزمایش، طولانی‌ترین زمان (حدود ۳۰ ساعت و ۳۲ ساعت در توده مشهد و نیشابور) مربوط به دمای محیط و زودترین زمان (حدود ۵ دقیقه) مربوط به ماکروویو با توان ۹۰۰ وات بود. در هر دو آزمایش بالاترین میزان اسانس (۲۷/۲ و ۲/۳% به‌ترتیب توده مشهد و نیشابور) مربوط به نمونه تر و بعد از آن دمای محیط و ماکروویو با توان ۹۰۰ وات بود و افزایش دما باعث کاهش میزان اسانس شد. میزان اسانس در توان‌های دیگر ماکروویو و تیمارهای ترکیبی، متوسط بود. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی (۵/۸۲ و ۸/۸۱% به‌ترتیب توده مشهد و نیشابور) مربوط به نمونه تر بود، درحالی‌که کمترین میزان آن در توده مشهد (۷/۶۰%) و نیشابور (۵۳%) به‌ترتیب مربوط به تیمارهای دمای محیط و ۴۰ درجه آون بود. بالاترین میزان مواد فنولی (به‌ترتیب ۱۶۵ میلی‌گرم گالیک‌اسید در گرم وزن خشک) در توده مشهد مربوط به تیمار ماکروویو با توان ۶۰۰ و در توده نیشابور (۷/۵۲۴ میلی‌گرم) مربوط به تیمار ماکروویو با توان ۹۰۰ بود.
کلیدواژگان: آنتی‌اکسیدانت؛ اسانس؛ پلی‌فنول‌ها؛ ماکروویو

.