استان خراسان جنوبی در شرق ایران واقع شده که مرکز آن، شهر بیرجند است، این استان رتبه اول تولید محصولات باغی مانند زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران و پنبه را در کشور دارد، اما زعفران و پسته در مقایسه با زرشک در سطح ایران و جهان شناخته شدهتر است و هماکنون شاهد صادرات زعفران و پسته با دلار و یورو به کشورهای مقصد هستیم اما زرشک صادرات ندارد و تنها کیلویی ۱۰ هزار تومان تنها در داخل کشور عرضه میشود و در کشورهای خارجی عرضه نمیشود. هماکنون بیش از ۹۸ درصد زرشک کشور در خراسان جنوبی تولید میشود و با وجود اینکه ایران اولین تولیدکننده زرشک در جهان است اما اولین صادرکننده آن نیست و هماکنون این محصول در ایران و جهان ناشناخته مانده که یکی از علتهای این امر معرفی نشدن توانایی ایران و همچنین خامفروشی و متنوع نبودن این محصول است. استان خراسان جنوبی ششمین تولیدکننده انار است و پسته، بادام، سیب، گلابی، به، گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو، خرما، توت، شاتوت، گردو، انجیر و سنجد از دیگر محصولات باغی این استان است، اما زرشک محصول استراتژیک استان است که در شرایط سخت با وجود گرما و کمآبی مقاوم است.
اکثر کشاورزان خراسان جنوبی به کشت زرشک مشغول هستند اما بیتوجهی مسئولان به این محصول و حمایت نکردن از کشاورزان سبب شده تا ایران صادرکننده این محصول نباشد. زرشک درختچهای تیغدار به طول یک تا پنج متر است که چوب آن معمولا به رنگ قرمز، قهوهای یا زرد و برگهای آن بیضی شکل با دندانههای ارهای با میوهای قرمز رنگ، بیضوی شکل و ترش مزه و پایان بهار و ابتدای تابستان فصل شکوفه دادن بوته زرشک است، غنچههای زرد رنگ زرشک در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود میگیرند. خواص درمانی این محصول نیز همچون زعفران زیاد است. به هر حال ایران بزرگترین تولیدکننده زرشک در جهان و خراسان جنوبی ۹۸ درصد تولید این محصول را انجام میدهد که بالای ۸۵ درصد این محصول در شهرستان قائنات صورت میگیرد اما خامفروشی زرشک یکی از مهمترین مشکلات موجود در صنعت تولید و صادرات زرشک شده است، در حال حاضر عرضه زرشک در استانهای مختلف به صورت سنتی و خامفروشی صورت میگیرد و اگر هم صادراتی صورت گیرد به صورت فلهای وغیراستاندارد است و هماکنون ایران نتوانسته بازار جهانی در این محصول را به دست گیرد و از طرفی کشاورزان کشت کننده این محصول به علتهای مختلف بیانگیزه شدهاند.
محصول زرشک خراسان جنوبی در بازار جهان ناشناخته است
رئیس اتاق بازرگانی شهرستان بیرجند و رئیس انجمن صادرکنندگان وتولیدکنندگان زعفران، زرشک، انار و گیاهان دارویی خراسان جنوبی در گفتوگو با تهران امروز با بیان اینکه هماکنون محصول زرشک خراسان جنوبی که حدود ۹۸ درصد تولید ایران را دارد، همچون یتیمی تنها و ناشناخته مانده است، گفت: در حال حاضر ایران در بازار جهانی برای فروش و صادرات این محصول موفق عمل نکرده است. «محسن احتشام» با اشاره به اینکه میزان تولید زرشک از ۴۰ به ۴۰۰ تن رسیده است، اضافه کرد: بیشترین این تولیدات در قائنات صورت میگیرد که حدود ۸۵ درصد تولید کل کشور است و تاکنون هیچ استانی مانند خراسان جنوبی با این توان در بحث تولید زرشک ورود نکرده است و هماکنون خراسان جنوبی اولین استان تولیدکننده زرشک در ایران است.
ایران تاکنون صادرات زرشک نداشته است
وی از راهاندازی بزرگترین واحد کنستانتره زرشک، انار و انگور در خراسان جنوبی خبر داد و افزود: در حال حاضر بزرگترین کنستانتره زرشک در قائنات است که تجهیزات این کار دو سال پیش از کشور سوئیس وارد ایران و راهاندازی شده است.
https://medplant.ir/?p=11371