به گزارش شبکه خبری آموزشی گیاهان دارویی، استان کهگیلویه و بویراحمد سرشار از استعدادهای ناب انسانی در عرصه‌های مختلف است که برای شناسایی و معرفی هر چه بهتر آن‌ها همه مسئولان این استان وظایفی بر عهده دارند که باید برای تعالی و توسعه دیارمان این وظایف را به فراموشی نسپارند.

یکی از این استعدادهای ناب دکتر رضا گرجی‌پور جوان موفقی است که با همکاری اساتید خود توانست در جشنواره منطقه‌ای اختراعات خلیج فارس چندی پیش در هرمزگان خوش بدرخشد.

وی متولد سال ۱۳۶۴ است که هم‌اکنون فارغ‌التحصیل پزشکی عمومی بوده و مطالعات خوبی در زمینه‌های مختلف علمی از جمله در بحث گیاهان دارویی دارد.

در زیر گفت‌وگوی روابط عمومی بنیاد نخبگان استان کهگیلویه و بویراحمد با این جوان موفق از نظر خوانندگان گرامی و دوستداران علم و اندیشه و تولید تحقیق میگذرد.

آقای دکتر گرجی‌پور از چه طریقی و چگونه در جشنواره خلیج فارس شرکت کردید؟

از طریق اطلاع‌رسانی بنیاد نخبگان خبردار شدم و در سایت ثبت‌نام کردم و اطلاعات را فرستادم و بعد هم که در جشنواره حضور پیدا کردم.

چه مدت است که با بنیاد نخبگان در ارتباط هستید؟

حدود ۲ سال است که با بنیاد نخبگان در ارتباط هستم.

 تحقیق شما در جشنواره هرمزگان در چه زمینه‌ای بود؟

در مورد تاثیر گیاهان دارویی در صنعت آبزی‌پروری که از جفت میوه بلوط یک گیاه دارویی تهیه شده که علیه قارچی به نام ساپرولگنیا Saprolegnia استفاده شده و این قارچ سالیانه ۶۵ درصد تولید تخم ماهیان قزل‌آلای رنگین کمان در کشور را از بین می‌برد که برای صنعت آبزی‌پروری که صنعتی نوپا در کشور بوده بسیار خطرناک است.

در حال حاضر از چه ماده‌ای علیه این قارچ استفاده می‌شود؟

اکنون از یک ماده به نام مالاشیت گرین Malachit green استفاده می‌شود که این ماده در اروپا از دهه ۹۰ حذف شده ولی در کشور ما همچنان از این ماده استفاده می‌شود.

معایب ماده مالاشیت گریین نسبت به نوع جدید آن که در دنیا استفاده می‌شود چیست؟

این ماده دارای عوارضی است که یکی از آن‌ها ناقص‌الخلقه زایی و سرطان‌زایی است و به همین خاطر است که انجمن غذا و دارویی آمریکا ( FDA ) آن را از چرخه حذف کردند.

به صورت علمی و تخصصی‌تر توضیح دهید؟

مالاشیت گریین رادیکال آزاد تولید می‌کند و وارد چرخه سلولی می‌شود و به همین علت سرطان‌زایی دارد، البته تحقیقات نشان داده که این ماده تا وزن ۳۰ گرمی در گوشت ماهی باقی می‌ماند.

با همه این عوارض آیا در کشور از مالاشیت گریین استفاده می‌شود؟

اکنون به دلیل این عوارض مالاشیت گریین تنها از طریق مبادی غیر رسمی و به صورت غیر قانونی شاید وارد کشور شود و این ماده‌ای که اکنون وارد می‌شود حاوی ترکیب سرب است که مالاشیت غیر سربی هم داریم که قبلا وارد می‌شد.

اکنون به جای مالاشیت از چه ماده‌ای استفاده می‌شود؟

در حال حاضر از ترکیب جدیدی استفاده می‌شود که «ترفلان مالایتون» از خانواده سموم کشاورزی است.

این‌ها هم می‌توانند عواضی مانند مالاشیت داشته باشند؟

بله، البته چرا که همزمان ترکیبات نمکی جدیدی در آن به کار می‌رود که همان ترکیبات شیمیایی دارای عوارض هستند.

برگردیم به قارچی که برای ماهیان قزل‌آلا مضر است، آیا آماری از ضایعات بر اثر این قارچ هست؟

در سال ۳۰۰ میلیون تولید تخم ماهی از این نوع در کشور داریم که ۱۲۰ میلیون تخم آن به دلیل وجود این نوع قارچ سمی از بین می‌رود.

ضریب بازماندگی تخم ماهی با این وجود چقدر است؟

با وجود اینکه از ترکیبات متعدد استفاده می‌شود همچنان ضریب بازماندگی از تخم ماهی ۴۰ تا ۶۰ درصد است که آمار خیلی پایین و نه چندان جالبی است.

چه چیز موجب شد که شما به این موضوع حساس شوید و تحقیق کنید؟

شاید روزی نفت تمام شود و بخواهیم همانند کشور نروژ اقتصاد خود را بر پایه تولیدات آبزی پروری تثبیت کنیم پس چرا امروز به فکر آینده بدون نفت نباشیم.

چه شناختی از میوه بلوط و خواص آن دارید که بنای تحقیق را بر روی آن گذاشتید؟

از گذشته‌های دور تاکنون جفت میوه بلوط در میان اهالی و حاشیه نشینان زاگرس اهمیت زیادی داشته و بسیاری از بیماری‌ها را با آن درمان می‌کرده‌اند، استان‌هایی همانند لرستان، کردستان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد که اکثر مردم در این مناطق با بلوط و خواص درمانی آن آشنایی کاملی دارند.

در این مناطق از میوه بلوط و جفت استحصالی از آن چه استفاده‌ای می‌شود؟

در صنایع دستی از جمله مشک‌سازی و سایر کارهای دیگر که با زندگی عشایری و روستایی سر و کار داشته بلوط بکار می‌رفته است و البته برای درمان بیماری‌هایی چون سوءهاضمه و درمان جزام و یا بهبود و التیام سوختگی‌ها از جفت استفاده می‌شده که تاکنون نیز ادامه دارد.

چگونه از میان این همه مواد شیمیایی موجود به فکر استفاده از بلوط افتادید؟

با توجه به آن همه سابقه و درمان بیماری‌ها که اتفاقا”در درمان بسیاری از بیماری‌ها کارگر واقع می‌شد ما را به این فکر انداخت که آیا می‌توان از این ماده برای درمان بیماری‌ها و میکروب‌های عامل ایجاد بیماری استفاده کرد یا نه چراکه تجربه نشان داده بود جفت حاصل از بلوط می‌تواند علیه گلودرد چرکی اثری بالاتر از پنی‌سیلین داشته باشد و یا اینکه در درمان ترشح زیاد اسید معده خاصیتی برابر با آمپرازول داشته باشد و در نهایت اینکه آیا می‌تواند در برابر میکرو ارگانیست‌ها تاثیر داشته باشد یا نه.

کار تحقیقاتی خود بر میوه بلوط برای مبارزه با قارچ یاد شده را چگونه و از چه زمان استارت زدید؟

با همکاری اساتید راهنمای خود مدت سه سال است که روی این قارچ در آزمایشگاه با عصاره‌های مختلف آن از جمله آبی، الکلی و آبی الکلی کار کردیم و غلظت‌های مختلف را مورد تحقیق قرار دادیم و در نهایت پس از ۲ سال توانستیم غلظت موثر دارو بر قارچ یا به عبارتی عصاره جفت را در این میکرو ارگانیسم پیدا کنیم.

در ادامه به چه نتایجی دست یافتید؟

با همه سختی‌هایی که داشتیم غلظت تعیین شده وارد کار میدانی شد و این کار نیز تقریبا یک سال به طول انجامید و غلظت نهایی در محیط پرورش تخم تعیین شد و با صرف هزینه و زمان مناسب توانستیم به نتیجه مطلوب و درخشانی برسیم.

نتیجه اصلی کار شما چه بود؟

نخست اینکه اثربخشی بالاتر از مالاشیت‌گرین داشت و ضریب بازماندگی آن بر خلاف استفاده از سایر داروها ۸۰ تا ۹۰ درصد است و دوم این که با این کار بازگرداندن تخم “پرت” به چرخه تولید را داشتیم و در نهایت و مهم‌ترین قسمت کار این بود که یک ماده کاملا” ارگانیک و طبیعی به جای یک ماده سمی و خطرناک برای تولید ماهی به کار گرفته شد.

با وجود این همه موهبت طبیعی مثل بلوط چگونه باید از آن استفاده کنیم؟

آنگونه که همه می‌دانیم حدود ۶۰ درصد از خاک استان ما را جنگل‌های بلوط تشکیل می‌دهد و می‌توان با میوه بلوط و جفت آن حجم بسیار بالایی از این ماده را تولید کرد که نه تنها جواب نیازهای داخلی را می‌دهد بلکه همه دنیا می‌توانند از آن استفاده کنند.

آیا آماری در این زمینه گرفته اید؟

بله، اگر از هر ۱۰۰ کیلوگرم جفت استحصالی از میوه بلوط بین ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم عصاره جفت برای ما تولید کند خواهیم توانست با ۳۰۰ کیلوگرم عصاره جفت همه منابع آبی کشور را ضد عفونی کنیم (لازم به ذکر است که این مقدار عصاره تولیدی تنها از ۲۰۰ تا ۳۰۰ درخت بلوط دارای ثمر به دست خواهد آمد).

 سخن آخر شما؟

از نعمت‌های خدادادی در این استان مانند درخت بلوط و سایر داروهای گیاهی هیچ استفاده‌ای نکرده‌ایم به امید روزی که بتوانیم با همین موهبت‌های طبیعی در کار تولید و اشتغال بی‌نیاز از نفت و گاز و پشت میز نشینی باشیم و همچنین منتظر حمایت‌های همه جانبه مسئولان هستیم.