×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

آخرین اخبار

امروز : پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳  .::.  اخبار منتشر شده : 0 خبر

در این فصل بعضی از داروهای مفرده گیاهی و طبیعی که در اکثر مکانها موجود و به آسانی با قیمت ارزان در اختیار هستند، اشاره می شود. بسیاری از مواد غذایی که در فصل قبل معرفی شدند نیز خواص دارویی دارند. در طب سنتی ایران، برای درمان بهتر است حکیم با غذا شروع کند، و در صورت نیاز از داروهای ساده و ترکیبی نیز بهره بگیرد. توصیه می شود حتماً در رابطه با درمان بیماریها، با پزشک مجرب و دارای اطلاعات کافی در مورد خواص داروهای گیاهی و طبیعی مشورت نمایند. برخی از این داروهای ساده در ذیل معرفی می شوند.

آویشن شیرازی

گرم و خشک است. دل دردهای ناشی از مصرف سردیجات را درمان می کند و بلغم موجود در سینه را که موجب سرفه می شود، برطرف می نماید. شربت های مختلفی از تیموس به نام شربت آویشن وجود دارد ولی خواص آویشن شیرازی بهتر از تیموس است و خوشبختانه بعضی شرکتها از عصاره آویشن شیرازی در شربت سرفه خود استفاده نموده اند.

اسطوخودوس

اسطوخودوس تقویت کننده کل بدن است؛ بخصوص قوای نفسانی و دماغی را تقویت می کند. برای بیماریهای تنفسی (بنا به قول مرحوم میر محمد مؤمن تنکابنی در کتاب ارزشمند تحفه المؤمنین) بهتر از زوفاست. افرادی که دچار مشکلات عصبی مانند افسردگی، بی خوابی و پراکندگی افکار هستند، از چای اسطوخودوس استفاده نمایند و اثرات آن را ملاحظه کنند.

اسفرزه

خیلی سرد و خشک است. ضماد اسفرزه با آب روی پوست صورت قرمز و برافروخته، موجب بهبود رنگ پوست می شود. برای افراد گرم مزاج که دچار یبوست هستند، ملین خوبی است. در دیابت نوع گرم، مصرف آن، موجب کاهش سطح قند خون می¬شود. نوشیدن لعاب اسفرزه عطش زیاد را کاهش می دهد.

اسفند

دانۀ اسفند، گرم و خشک است. اسفند در اکثر نقاط ایران رویش دارد و این می رساند که وجود آن در خیلی از موارد و خیلی مکانها ضروری است. دود دادن اسفند یا به اصطلاح طب قدیم، بخور آن، مغز را تقویت می کند و برای آبریزش و ترشحات بیش از اندازۀ بینی مفید است. مقام بخورداری یکی از مقامات رسمی ایران باستان بوده و بسته به شرایط، بخوردار گیاه مفید را دود می داده است.

بخور اسفند از سنت های خوب ایرانیان است که در ضمن ارزان بودن، اثرات خوبی دارد. برای دفع مواد سرد (مانند سودا و بلغم) بخصوص در دستگاه تنفسی عالی است. اگر دانه های اسفند بو داده را کوبیده و با عسل مخلوط کنند، برای ترک اعتیاد مؤثر است و اگر ناشتا یا قبل از خواب ۳-۲ گرم از ترکیب فوق مصرف شود، اندازۀ دور شکم را کم کرده، فرد را لاغر می کند.

اشق (کما)
این صمغ گرم و خشک است. مصرف آن با ماءالشعیر برای آسم مفید می باشد. با انیسون در مداوای کمردرد و بیماریهای عصبی سرد به کار می رود. مصرف زیاد آن خونریزی می دهد.

افتیمون

انگل گیاهان است و در کوه و دشت مانند نخ به دور گل و گیاه می پیچد. نمونه های موجود در بازار بیشتر به گیاه خارشتر می چسبند و اجزای گیاه خارشتر نیز دراین نمونه ها فراوان است. افتیمون گرم و خشک است و برای درمان بیماریهای سودایی (مانند بی خوابی، خوابهای آشفته، اضطراب، خشکی پوست و التهابهای آن، نفخ، سرطان و بعضی از اقسام بواسیر) بی نظیر است.

بخصوص در دنیای پرتلاطم امروز که اکثر افراد بخصوص خانم ها دچار تنشهای فوق العاده می شوند و در دراز مدت درگیر بیماریهای سوداوی می¬شوند. افیمون نباید زیاد بجوشد، چون خواص آن کاهش می یابد.

یکی از بهترین روشهای مصرف افتیمون، مصرف هفت تا ده گرم افتیمون خیسانده در یک لیوان شیر داغ است. بهتر است ابتدا افتیمون در شیر ۲-۱ غل بزند؛ سپس ده دقیقه خیسانده شود و سپس با فشردن افتیمون، شیرۀ آن در شیر داخل شود و سپس در حالت ولرم صبح ناشتا میل شود. حدود یک هفته می توان این دستور را ادامه داد. اضافه کردن حدود ۵۰ گرم سکنجبین، عملکرد آن را بهبود می بخشد.

آنغوزه

گرم و خشک و ضد کرمهای گوارشی است. عادت ماهانۀ عقب افتاده را باز می کند و برای شب ادراری ناشی از رطوبت مفید است. ضماد آن با روغن کنجد و موم و عسل را روی زگیل و میخچه بمالید تا اثرات آن را مشاهده کنید.

بابا آدم

گرم و خشک است. برگ بابا آدم شاید یکی از بزرگترین برگهایی است که در گیاهان مشاهده می شود. شاید علت نامگذاری این برگهای بزرگ به باباآدم این باشد که حضرت آدم (ع) متعاقب خطای خود برای پوشش خود مجبور شد از برگهای گیاهان استفاده کند و چه برگی بهتر از برگ باباآدم که با چند تای آن می توان بدن را پوشاند.

(البته احتمالاً بابا بزرگ ما حضرت آدم (ع) بعد، از لباس بهتری که از مقاومت بیشتری برخوردار بود و پوشش بهتری می داد استفاده نمودند!) ضماد برگ باباآدم برای کاهش ورمهای مفصلی و زخمها و همچنین ورم پای بدون علت شناخته شده مفید است. آقای دکتر بهپور که از داروسازان علاقه¬مند به طب سنتی ایران هستند، ضماد برگ بابا آدم را برای کاهش ورم متعاقب آرتروز زانو استفاده می کنند.

بابونه

گرم و خشک است. معده را تقویت می کند و درد و التهاب آن را کاهش می دهد. افرادی که سندرم رودۀ تحریک پذیر دارند، از چای آن استفاده نمایند. برای تهیه چای، یک قاشق غذاخوری گل بابونه را در یک استکان آب جوش بریزند و در آن را بپوشانند؛ پس از ده دقیقه، چای آماده است. با شکر یا عسل میل شود. بخور بابونه پوست را شفاف می کند و التهاب آن را برطرف می سازد. جوشاندۀ بابونه در درمان سینوزیت مزمن همراه با رازیانه و شیرین بیان کمک می کند. پاشویه در جوشاندۀ آن، سردرد را کاهش می دهد، بخور و خوراکی آن برای آسمی ها مناسب است.

بارهنگ

سرد و خشک است. در درمان خونریزی های مختلف مانند خونریزی رحمی و خونریزی گوارشی کولیت اولسراتیو، به عنوان یک داروی کمکی مصرف می شود. البته لازم است خوانندگان محترم توجه نمایند حتماً لازم است زیر نظر پزشک موارد فوق پیگیری شود و از درمان خودسرانه پرهیز شود، زیرا گاهی اوقات، صدمات جبران ناپذیری به بیمار وارد می شود.

در درمان سوختگی های خفیف تا متوسط، برگ شسته و له شده بارهنگ می تواند کمک قابل توجهی بنماید. برای سرماخوردگی ها و عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی، یک قاشق مرباخوری دانۀ بارهنگ را به یک لیوان آب همراه با کمی شکر اضافه کنید، سپس آن را بجوشانید تا به قوام مربای شل در بیاید و در حالت ولرم آرام آرام میل شود.

باریجه

این صمغ گرم و خشک است. قاعدگی عقب افتاده را باز می کند و برای سرفه های مزمن بدون علت مفید است.

بنفشه

گل آن سرد و تر است. صفرا را دفع می کند و عطش را فرو می نشاند. خواب آور است و جهت سرماخوردگی و سرفۀ اطفال مفید است. چکاندن روغن بنفشه در بینی آرام بخش و خواب آور است. اگر به ناخنها مالیده شود، سلامتی آنها را تضمین می کند.

بسفایج

ریشه نوعی سرخس است که در استان¬های گیلان و مازندران می روید. بسفایج گرم و خشک است و خلط سودا و بلغم غلیظ را دفع می کند. اگر ۱۰۰ گرم بسفایج با ۱۰۰ گرم شکر مخلوط شود و روزی دو قاشق غذاخوری در روز میل شود، اثرات آن را در بیماریهای عصبی ایجاد شده از سودا، مشاهده خواهید کرد و تیرگی رنگ این افراد کاهش خواهد یافت.

 

پنج انگشت

گرم و خشک است. قوای جنسی آقایان را ضعیف می کند ولی در خانم ها معکوس عمل می کند. قاعدگی را باز و شیر و میل جنسی را زیاد می کند. فرآورده های مختلفی از آن ساخته شده که به منظور پوشش دادن علائم پس از یائسگی مصرف می شود.

 

خارخاسک

خشک است و جوشاندۀ آن، سنگ کلیه و مثانه را خرد می کند. تقویت کنندۀ قوای جنسی است و چای آن رنگ چهره را نیکو می¬کند.

خارشتر

بسیار گرم و خشک است. ترجنبین بر روی این گیاه، تشکیل می¬شود و معمولاً افتیمون به این گیاه علاقه خاص دارد و دور آن می پیچد. مرحوم دکتر احمدیه (صاحب کتاب راز درمان) این گیاه را برای سرطان معده تجویز می کردند ولی با آمدن داروی های ضد سرطان جدید، دست از این کار کشیدند. روغن خارشتر، درد مفاصل ناشی از سردی را می کاهد و دود دادن و ضماد موضعی آن، برای بواسیر خوب است.

خوشاروزه

این گیاه خوشبو گرم و خشک است و در استان لرستان، در تابستان به همراه ماست و دوغ مصرف می شود. برای سرفۀ مزمن و آسم و التهاب ریه و مجاری تنفسی مفید است.

چِشُم

گرم و خشک و برای تقویت چشم مفید است. مصرف آن همراه با انغوزه موجب لاغری می¬شود.

حنا

خشک و کمی سرد است. زخم و سوختگی را ترمیم می کند و ضماد و خوراکی آن برای ناخن کج و بدشکل مفید است. برای عفونت های قارچی ران و کف پا به صورت ضماد، بی نظیر است. آب خیساندۀ آن، ادرار سوختگی پای کودکان را درمان می کند. خانم ها قبل و بعد از استخر واژن را با آن بشویند تا از عفونت های متعاقب استخر در امان باشند.

 

خاکشیر

گرم و تر و یکی از بهترین و بی عارضه ترین دارو ها در درمان بیماری های سوداوی (مانند بواسیر، خشکی و تیرگی پوست و لکه های تیره آن) است. برای برطرف نمودن یبوست و تقویت معدۀ سرد، عالی است. این افراد، به یک قاشق غذاخوری خاکشیر، یک استکان آب جوش، همراه با دو حبه قند اضافه نمایند و ده دقیقه صبر کنند؛ سپس صبح ناشتا یا شب قبل از خواب، به صورت ولرم میل نمایند. در تابستان، شربت خاکشیر خنک برای جلوگیری از اسهال و گرمازدگی، نوشابه ای دلچسب است.

 

رازیانه

خیلی گرم و کمی خشک است. شیر را در افراد با مزاج سرد، زیاد می کند. وقتی یک قطره شیر این افراد روی ناخن ریخته شود، حالت کروی پیدا می کند که نشان دهنده غلیظ بودن آن است. از خواص جالب رازیانه، رساندن قوای داروها به اقصی نقاط بدن است. رازیانه بینایی را تقویت می کند. با پرسیاوشان و انجیر برای سرفه و تنگی نفس (به علت مواد چسبندۀ سفت) مفید است.

 

ریوند

گرم و خشک است. از مسهل های تحریکی مانند سنا محسوب می شود. مصرف کوتاه مدت آن با احتیاط و زیر نظر پزشک مجاز است. مالیدن آن به جای ضرب دیده مفید است و جای ضرب دیدگی و آثار آن را از بین می برد.

زنیان

خیلی گرم و خشک است. به کاهش علائم قطع تریاک در معتادین کمک می کند. جهت دفع سنگ کلیه و مثانه مفید است. زنیان، نفخ، آروغ بدبو و تخمیر غذا در دستگاه گوارش -ناشی از سردی مزاج و تجمع رطوبات در این دستگاه و دستگاه تنفس- را از بین می برد. عرق زنیان برای تنگی نفس مفید است.

سُعد (سُعد کوفی – اویارسلام)

گرم و خشک است. برای افزایش حافظه و عقل مفید است و اعصاب را تقویت می کند و قوای جنسی را می افزاید. برای دفع عفونت مفید، و خوشبو کنندۀ دهان است. کپسول حافظه سعد مدبر با سرکه است که عوارض سعد را کاهش می دهد. شستن صورت با آب جوشاندۀ آن صورت را سرخ و زیبا می کند.

 

سقز

صمغی است گرم و خشک که آدامس واقعی از آن درست می شده است. عملکرد سقز بهتر از مصطکی است ولی مصطکی معروفتر است. در تقویت دستگاه گوارش و کبد سرد عالی است. سقز مایع با عسل، زخمهای گوارشی را بهبود می بخشد و به همراه زرده تخم مرغ عسلی برای شکستگی، بهتر از مومیایی است. جویدن سقزی که کمی رطوبت خود را از دست داده و حالت جامد پیدا کرده، سابقاً در ایران مرسوم بود و حافظه و قوای دماغی را افزایش می دهد.

سنا

این مسهل گرم و خشک، و دارای عملکرد قوی است. متأسفانه بعضی افراد، مصرف دائمی آن را برای مبارزه با یبوست پیش گرفته اند که کاری خطاست و دستگاه گوارش به سنا عادت می کند و با عدم مصرف آن به هیچ وجه کار نمی کند. رودۀ بزرگ این افراد بیش از اندازه بزرگ و تنبل می شود و گاهی خونریزی می نماید. واجب است این افراد آرام آرام با رژیم غذایی مناسب و ملین های مناسب مانند تخم کتان، خاکشیر و سبوس گندم عادت بد خود را تغییر دهند. سنا در طب سنتی ایران مسهلی است که به اقصی نقاط بدن (مانند مفاصل پوست و مغز) نفوذ می¬کند و مواد زاید آنجا را پاکسازی می نماید. مصرف سنا بیش از یک هفته و حداکثر ده روز ممنوع است. اطفال زیر ۱۲ سال نباید سنا مصرف نمایند.

سیاه دانه

خیلی گرم و خشک است. سیاه دانه را در روغن کنجد بخیسانید و در آفتاب بگذارید و گاهی محتوای آن را تکان دهید و پس از چهل روز صاف کنید. این روغن به نام «روغن احمدیه» معروف است که مرحوم استاد دکتر عبداله احمدیه در کتاب راز درمان از آن استفاده های فراوان برده است. این روغن به درمان رینیت آلرژیک و زکام های بارد و بالا بردن حافظه کمک می نماید.

راه ساده تر درست کردن این روغن به این شرح است: روغن سیاه دانه فشاری را با روغن کنجد به نسبت یک به پنج مخلوط نمایید، این روغن تقریباً دارای اثرات روغن احمدیه است. در شمال کشور که رطوبت هوا بالاست و موجب توسعه بیماریهای مفصلی می شود، یکی از بهترین راههای مقابله با این رطوبت اضافی، استفاده از سیاه دانه است. سیاه دانه را به صورت سنتی در این مناطق به جای کنجد روی نان می پاشند و یا همراه با پنیر میل می کنند.

شنبلیله

گرم و تر است. پودر دانۀ آن افزایش دهندۀ قوای جسمی و مصرف آن برای افراد لاغر مناسب است. مالیدن خمیر تهیه شده از پودر آن با آب، به صورت، پوست را شفاف و نرم می کند و لکه های تیره را کاهش می دهد؛ بخصوص اگر با آرد جو مخلوط شود. کمپرس جوشاندۀ گرم آن در ترک لب و نواحی دیگر پوست مؤثر است. در درمان دیابت می تواند به عنوان داروی کمکی مفید باشد. شنبلیله در بهبود وضعیت عملکرد کلیه نقش مؤثری دارد.

شیرین بیان

گرم و خشک و منضج خلطهای غلیظ و پاک کننده اعضای داخلی بدن است. پاک کردن ریه در آسم و سینوس ها در سینوزیت مزمن از اثرات جوشاندۀ شیرین بیان است. برای گرفتگی صدا متعاقب سرماخوردگی یا استفاده زیاد از حنجره، یک قاشق چایخوری پودر عصاره شیرین بیان، به یک استکان آب جوش اضافه شود، در حالت ولرم روزی یک بار میل شود. برای گرگرفتگی پس از یایسگی خانمها نیز دستور فوق مفید است. افرادی که فشار خون بالا دارند از مصرف طولانی مصرف شیرین بیان خودداری نمایند.

صبر زرد (آلوئه ورا)

گرم و خشک است. مصرف صبر موجب اسهال مواد و زیاده روی در آن، موجب خونریزی گوارشی می¬شود.

عناب

از نظر حرارت، معتدل و کمی تر است. خشونت صدا را کم می کند و آواز را شفاف. نه تنها خون صالح تولید می کند، بلکه خون موجود را صاف می کند. برگ عناب برای درمان زخمهای مقاوم و مزمن مناسب است و همچنین ذائقه را تخدیر می کند و دیگر، فرد، مزۀ غذا را حس نمی کند. به همین دلیل، افرادی که بد ذائقه هستند و طعم داروها را تحمل نمی کنند، می توانند قبل از مصرف دارو برگ عناب را مدتی بجوند و سپس دارو را نوش جان نمایند.

فلوس

گرم و تر است، ولی با داروهای مناسب روی اخلاط مختلف اثر کرده و آن ها را دفع می کند؛ مثلاً با تمبرهندی، مسهل صفرای سوخته و با تربد، مسهل بلغم و با بسفایج، مسهل سوداست. غرغره با آب گشنیز تازه و عصارۀ خیسانده فلوس برای آفت و گلودرد دهان گرم مناسب است.

 

قولنجان

کمی گرم و خشک است و کسانی که به علت سردی مزاج کنترل ادرار ندارند از آن بهره می برند. برای دردهای روده بزرگ ناشی از سردی و باد، مفید است.

گاوزبان

گرم و تر است. یکی از داروهای اصلی برای بیماریهای سوداوی (بخصوص بیماریهای مغز و اعصاب) است.

 

کافشه (گلرنگ)

تخم کافشه گرم و خشک است. مواد زاید موجود در حنجره و ریه را پاکسازی می نماید و سرفۀ مربوطه را با این روش بهبود می بخشد. روغن تخم کافشه نیز دارای این خاصیت است. گل کافشه همان زعفران تقلبی موجود در بازار است، گل کافشه گرچه کارهای زعفران را نمی کند ولی گیاه مفیدی است. این گل اگر با گوشت همراه شود، موجب سرعت پخت گوشت می شود و آن را لذیذ می نماید. گل کافشه خواب آور است.

کاسنی

برگ آن، سرد و تر، و تخم و ریشۀ آن گرم و خشک است. تمام اجزای کاسنی از دوستان صمیمی کبد هستند و امروزه که به علت پرخوری و مصرف غذاهای رنگ به رنگ، کار و بار کبد زیاد شده است، مصرف گهگاه چای برگ کاسنی توصیه می شود. بهتر است کمی رازیانه به چای اضافه نمایید.

نجام شد، مشخص گردید گلنار می تواند حجم خونریزی در ایام پریود را بصورت معنی دار در مقایسه با ترانگزامیک اسید کاهش دهد. این دارو در درمان دیابت گرم نیز مؤثر است.

 

مازو (بلوط)

سرد و خشک قابض است و جلوی خونریزی و همچنین اسهال را می گیرد. نشستن در جوشاندۀ مازو، مورد، گلنار و پوست انار برای درمان بیرون زدگی (پرولاپس) مقعد و رحم مفید است.

 

مصطکی

صمغی است گرم و خشک و برای بیماریهای گوارشی و تقویت معده و جگر سرد، خوب است.

 

مورد

سرد و خنک است و بوی خوبی دارد. جلوی انواع خونریزی را می گیرد و معده و روده را تقویت می کند. به همین دلیل، در کاهش و جلوگیری از خونریزی ناشی از بیماری کولیت اولسراتیو مفید است. روغن مورد جلوی ریزش مو را می گیرد و ابروها را تقویت می کند. ضماد مورد با سرکه روی ناخنهای صدمه دیده و بد شکل، مفید است.

 

هلیله

سرد و خشک است. مسهل صفرا بوده و حافظه و حواس را تقویت می کند. برای تقویت لثه کافی است یک دانۀ آن را مدتی بمکید یا پودر هستۀ هلیلۀ زرد را به دندانهایتان بمالید.

 

همیشه بهار

گل نارنجی همیشه بهار، سرد و خشک است و خوشبختانه اکنون در اکثر پارکها کاشته می شود. در درمان زخمهای گوارشی و پوستی مفید است. برای اسهال مزمن، برگ خشک ساییدۀ آن مؤثر است. پماد و دم کردۀ گل همیشه بهار برای ادرار سوختگی پای بچه ها و تحریکهای پوستی گرم، مفید است.

هواچوبه

گرم و خشک است و قاعدگی را باز می کند. اثرات ضد درد و ضد التهاب دارد و طی یک مطالعۀ بالینی اثبات شد، مرهم مفاصل که از هواچوبه تهیه شده است، برای کاهش علائم آرتروز زانو مفید است. مرهم آن سوختگی و زخمها را ترمیم می نماید. اهالی بومی سرزمین زیبای سوادکوه نیز همین روش را به کار می برند.

 

یونجه

گرم و تر است و خلطهای صالح از آن تولید می شود. یونجه رشد را افزایش می دهد و مصرف آن به عنوان سبزی پلو مفید است. در فصل بهار، جوانه های تازۀ یونجه با کمی سرکه و آبغوره، خوراکی لذیذی است. ریختن آب جوشاندۀ یونجه ولرم شده روی ستون فقرات و بدن، عضلات را شل می کند.

 

منبع: کتاب “اصول حفظ سلامتی” نوشته آقای دکتر محسن ناصری

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.