×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

آخرین اخبار

امروز : چهارشنبه, ۸ فروردین , ۱۴۰۳  .::.  اخبار منتشر شده : 3 خبر
آشنایی با گیاه دارویی استویا Stevia rebaudiana

بوته گیاه استویا

بوته گیاه استویا

گیاه استویا چیست؟

علم پیشرفته بیوتکنولوژی ، نسل جدیدی از شیرین کننده های طبیعی را به منظور استفاده در مراکز صنعتی و مصارف خانگی عرضه نموده است . با بکارگیری این علم امکان استفاده تجاری از شیرین کننده طبیعی استویا به عنوان یک عامل شیرین کننده فاقد کالری فراهم آمده است . شیرین کنندگی این محصول که به طور کامل از منابع طبیعی منشا میگیرد صد و هفتاد برابر شکر است .

گیاه استویا سر شار از شیرین کننده های کم کالری ، فبیر ، انواع پروتئین ، ویتامین ، مواد معدنی ، اسانس و فیتو نوترینت های متعدد می باشد . امروزه این ماده توسط میلیون ها نفر ازمردم نقاط مختلف جهان از محل اصلی این گیاه ( پاراگوئه و برزیل ) خارج شده و در ژاپن ، کره ، چین ، هندوستان ، تایوان ، آمریکا ، روسیه وسایر کشورها استفاده میشود .

تاریخچه استویا:

استویا نخستین بار در شمال پاراگوئه سناخته شد. این گیاه بومی نواحی شمالی آمریکای جنوبی است و به طور وحشی در سرزمین های بلند مناطق مرزی بین برزیل و پاراگوئه رویش دارد. و در آن مناطق به گیاه برگ عسلی معروف است و اولین بار توسط برتونی به اروپا برده شد.

گیاهشناسی استویا:

استویا با نام علمی Stevia rebaudiana گیاهی از تیره آفتابگردان می باشد . علفی، حساس به سرما و دارای برگهای کوچکی است که بصورت متناوب روی ساقه ظاهر می شوند. گلهای این گیاه کوچک، سفید و در سمت میانی بنفش کمرنگ هستند و به صورت خوشه ای روی بوته ظاهر می شوند. این گیاه روزکوتاه بوده و در اردیبهشت و خرداد کشت می شود. تولید قند در تابستان انجام می شود و در مهرماه برداشت صورت می گیرد. بهترین دما برای رشد این گیاه ۱۵-۳۰ درجه ، سانتیگراد بوده و تولید آن از طریق بذر ، نشاکاری قلمه و کشت بافت انجام می شود.

عوامل ایجاد طعم شیرین در استویا:

عوامل گلیکوزیدی که در ایجاد طعم شیرین در گیاه استویا مؤثر هستند دارای ساختار دی ترپن بوده و به نامهای Steviose (Steviol)، Rebaudioside A و Dulcidoside می باشند که در این میان، استویوزید بیش از بقیه در ایجاد مزه ی شیرین دخالت دارد.

ساختمان شیمیایی استویول، مهمترین ترکیب گیاه استویا

ساختمان شیمیایی استویول، مهمترین ترکیب گیاه استویا

 

اطمینان از بی ضرر بودن و خواص درمانی استویا:

نتایج تحقیقاتی اثر موتاژنی استویول- محصول تجزیه ی stevioside و rebaudioside A- را در عصاره ی کبد موش های مورد درمان و نیز گونه ی Salmonella typhimurium TM 677 نشان دادند. اما این نتیجه نمی تواند دلیلی بر سرطان زایی استویوزید که به عنوان شیرین کننده مورد مصرف است، باشد بر این مبنا که احتمال تغییر استویوزید به استویول در حضور باکتری های کولنی وجود دارد. طی سال ها تحقیق، کاشت سلولی و مطالعات جانوری خاصیت سمی و اثرات متفاوت ترکیبات استویا را نشان داده اند.

در حالی که گزارشاتی حاکی از آن بوده اند که استویول و استویوزید موتاژن های ضعیفی هستند؛ تعداد زیادی از گزارشات اشاره به بی ضرر بودن این ترکیبات داشته اند. در سال ۲۰۰۵ گزارشی از JECFA مبنی بر عدم بروز اثر ژنوتوکسیک از استویوزید و rebaudioside A در محیط آزمایشگاهی و شرایط واقعی منتشر شد. این گزارش حاوی نتایجی در رابطه با فعالیت ژنوتوکسیک استویول و متابولیت های آن در محیط آزمایشگاهی بوده است؛ که در موجودات زنده هیچ اثر ژنوتوکسیکی تا میزان ۲۰۰۰ mg/kg bw/day نشان نداده است.

استویا Stevia

استویا Stevia

از جایی که گلیکوزید های استویول به استویول متابولیز می شوند آزمایشات اولیه نتایج مثبتی در این خصوص در محیط آزمایشگاهی داشته اند که نگرانی هایی در خصوص ایمنی مصرف آن در بر داشته اند که در مطالعات بعدی رفع شد.

در بررسی که در سال ۲۰۰۸ انجام شد در ۱۴ مورد از ۱۶ مورد آزمایش هیچ گونه اثری ازخاصیت ژنوتوکسیک استویوزید را نشان ندادند؛ ۱۱ مورد از ۱۵ تحقیق انجام شده فعالیت ژنوتوکسیک را در مورد استویول و هیچ یک در مورد Rebaudioside A این اثر را نشان نداده اند.

استویا و فشار خون

مطالعات اولیه ی انسانی تاثیر درمانی استویا را بر فشار خون بالا نشان داده اند؛ این در حالی ست که مطالعات اخیر بر بی اثر بودن آنها بر فشار خون بالا دلالت داشته اند. در حقیقت میلیون ها ژاپنی استویا را بیش از سی سال بدون گزارشی از ضرر و زیانی از آن مصرف نموده اند. هم چنین این گیاه در بین اقوام ساکن در آمریکای جنوبی به صورت سنتی به عنوان درمان دیابت نوع دو استفاده می شده است.

استویا و دیابت

مطالعات بالینی زیادی تأثیرات مفید آن را بر فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ نشان داده اند. از جمله ی این تحقیقات دو تحقیق جداگانه توسط محققان چینی ست. هر دو تحقیق کاهش مؤثر فشار سیستولی و دیاستولی را در پایان دوره ی درمان با مجموعه ی استویوزید ها( غلظت مورد استفاده گزارش نشده است.) نشان داده اند. یک تحقیق اختصاصی کاهش میزان گلوکز و گلوکوگان با مصرف ۱ گرم استویوزید در یک وعده را نشان داده است.

عوارض استویا

نتایج مطالعات درباره عوارض استویا اظهار داشته است که مصرف ۱۰۰۰ گرم استویوزید در روز قابل تحمل بوده و هیچ اثر جانبی بالینی به خصوصی بر خون نداشته است.

نتایح تحقیقات دیگری افزایش ترشح انسولین از پانکراس را با مصرف استویوزید و بی تأثیر بودن آن را بر لیپید های خون و نتایج متفاوتی بر هموگلوبین گلیکوزیله ((HbA1C را نشان داده است.

در این زمینه نتایج بعضی تحقیقات نشان دهنده ی بی تأثیر بودن گلیکوزید های استویول بر فشار خون و تعادل گلوکز خون بوده است و بعضی تحقیقات تأثیر مثبت آن ابراز داشته اند در حالی که مطالعات بلند مدت در این زمینه مبنی بر بی تأثیر بودن این ترکیبات است.

استویا ضد میکروب

اگرچه غلظت های نسبتا بالای عصاره ی استویوزید و استویول میزان رشد بعضی باکتریها را نشان داده است، غلظت های مورد استفاده در مواد غذایی به عنوان شیرین کننده کمتر از غلظت مؤثر آن است. بنابراین تأثیر سودمند استویوزید بیشتر به دلیل جایگزین کردن ساکارز با یک شیرین کننده ی غیر سرطان زا است.

در آغاز سال ۲۰۰۹ FDA در ایالات متحده ی آمریکا Rebiana را کاملا ایمن معرفی کرد. مطالعات پایداری بسیار مناسب این ترکیب را در نوشیدنی های غیر الکلی ثابت کرده اند. این ترکیب نسبت به نور نیز پایدار است. با توجه به سمیت این ماده برای آن میزان LD50 تعریف شد.« این میزان برای همستر های نر ۲/۵ و ۱/۶ گرم بر کیلوگرم در همستر های ماده است.» اما این مقدار برای موش ها بیش از ۱۵ گرم بر کیلو گرم است که نشان از حساسیت بیشتر همستر ها نسبت به استویول دارد.

نتایج تحقیقات میانگین و حداکثر دوز مصرفی rebiana به ترتیب ۳/۱ و ۴/۳ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن در روز به طور کلی اعلام کرده اند. این میزان در کودکان ۱/۲ و ۵ میلی گرم و در کودکان مبتلا به دیابت به ترتیب ۴/۳ و ۵/۴ میلی گرم گزارش شده است.

  1. سحر

    با سلام

    مطالب مفید بود اما نیاز به منابع آن رادارم

    ممنون میشم منابع رو ذکر کنین

  2. کوروش

    سلام. دانشگاه لاهیجان یه کتاب در مورد کاشت و داشت و برداشت و گیاهشناسی و شیمی و ………… گیاه استویا چاپ کردن

  3. نازنین

    با سلام و تشکر از مطالب مفیدتون لطفا منبع ورفرنس این مطالب را هم درج کنید. ممنون

    • مدیر سایت

      با سلام
      متأسفانه منبع مطالب در دسترس ما نیست. وگرنه کلام شما کاملا صحیح است.
      از حسن نظر شما متشکریم

  4. جاهد

    ممنون بسیار مفید بود
    ولی کاش لطف کنید منابع ام ذکر کنید
    متشکرم

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.