×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

آخرین اخبار

امروز : جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳  .::.  اخبار منتشر شده : 0 خبر
قطب علمی تحقیقات گیاهان معطر و اسانس‌ها

قطب علمی تحقیقات گیاهان معطر و اسانس‌ها

.

اعضا قطب:
– دکتر فاطمه سفیدکن (رئیس قطب)
– دکتر کامکار جایمند
– دکتر حسین زینلی
– دکتر مهدی میرزا
– دکتر محمدباقر رضایی
– دکتر ابراهیم شریفی عاشورآبادی
– دکتر ایرج رسولی
.

اهداف قطب

 اسانس‌ها از مهمترین مواد موثره گیاهان بشمار می‌آیند و بواسطه دارا بودن عطر و طعم خاص، علاوه بر مصارف دارویی در صنایع غذایی و آرایشی- بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. کشور ایران با دارا بودن اقلیم‌های مختلف و حدود ۸۰۰۰ گونه گیاهی تنوع کم‌نظیری را در گیاهان دارویی و معطر دارا می‌باشد، به نحوی که گیاهشناسان حدود ۲۰۰۰ گونه گیاه دارویی در کشور شناسایی نموده‌اند که از بین آنها ۷۰۰ گونه دارای اسانس تشخیص داده شده‌اند. درحال حاضر از حدود ۵۰ گونه گیاه اسانس‌دار در صنایع داخلی استفاده می‌شود که بخش کمی از این پتانسیل عظیم را تشکیل می‌دهد. اهلی کردن گونه‌های معطر دارای مزیت نسبی، زراعت و تولید انبوه آنها و استخراج و شناسایی ترکیبات اسانسها، فراوری و تجاری کردن ارقام بیشتری از گیاهان معطر از اهداف عمده قطب عملی تحقیقات گیاهان معطر و اسانس‌ها بشمار می‌اید. لذا با توجه به نیاز کشور در سالهای آتی، اهداف و رئوس استراتژی قطب علمی تحقیقات اسانس‌های گیاهی را می‌توان به صورت زیر بیان نمود:

 اهداف عمومی:
– بهره‌گیری از توان علمی و امکانات موجود در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و سایر دانشگاهها و مراکز علمی جهت انجام تحقیقات علمی مورد نیاز و تکمیلی در راستای کشت و اهلی کردن گیاهان معطر دارای اولویت و مزیت نسبی (گونه های مختلف آویشن و مرزه) برای استفاده در صنایع داخلی و صادرات فراورده‌های حاصله به خارج از کشور و توسعه نتایج تحقیقات آزمایشگاهی موفق به سطح پایلوت
– کمک به تدوین استانداردهای ملی برای اسانس‌های آویشن و مرزه
– هدایت پروژه‌های دانشجویی و محققان جوان به انجام تحقیقات علمی جهت‌دار و متمرکز در محورهای مختلف فوق و جلوگیری از هدر رفتن تواناییها
– ارائه مشاوره علمی به تولیدکنندگان گیاهان معطر، اسانس و فراورده‌های آنها برای افزایش بهره‌وری و ارزش افزوده محصولات تولیدی آنها
– برقراری ارتباط و همکاری مستمر و متقابل بین محققین در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی، متخصصین صنعت در داخل و خارج از کشور
– استفاده از پتانسیل علمی و تحقیقاتی قطب علمی گیاهان معطر و اسانس‌ها در جهت پیشبرد و ارتقاء دوره‌های آموزشی و تحصیلات تکمیلی در زمینه‌های مرتبط
– گسترش فعالیتهای فراملی (منطقه‌ای و بین‌المللی) و همکاری با دیگر قطبهای علمی و مراکز صنعتی مرتبط با زمینه کاری قطب علمی و جلب همکاری پژوهشگران برجسته ایرانی مقیم خارج از کشور

اهداف اختصاصی:

آویشن:
۱- ارائه شناسنامه اکولوژیک گونه های مختلف جنس آویشن در اکوسیستم های طبیعی
۲- بررسی سازگاری گونه های مختلف جنس آویشن کشور Thymus در اکوسیستم های زراعی
۳- معرفی مناسبترین ژنوتیپ (های) سازگار آویشن برای هرمنطقه اکولوژیک کشور با بیشترین کمیت و بهترین کیفیت از مواد موثره
۴- بررسی نحوه استقرار گونه های مختلف جنس آویشن
۵- ارائه بهترین تیمارهای تاثیر گذار بعد از استقرار، در هر منطقه از شرایط خاص اکولوژیک جهت افزایش عملکردهای کمی و کیفی گونه های مختلف جنس آویشن Thymus
۶- دستیابی به تولید سالم و پایدار گیاهان دارویی با بکار گیری از روش های تولید ارگانیک
۷- بررسی تیمارهای موثر در عملیات برداشت و پس از برداشت گونه های مختلف آویشن از جنس Thymus
۸- بررسی آفات و بیماریهای گونه ای مختلف جنس آویشن در مراحل تولید و انبارداری
۹- تعیین قطبهای تولید گونه های با ارزش جنس آویشن در کشور Thymus
۱۰- بررسی عوامل موثردر استخراج ماده موثره گونه های مختلف جنس آویشن
۱۱- ایجاد پایلوت اسانس گیری از آویشن

مرزه:
۱- تهیه بذر و یا پایه های گونه های مختلف مرزه از طبیعت برای کشت
۲- کشت و اهلی کردن گونه های مختلف مرزه
۳- بررسی تاثیر انواع فاکتورهای به زراعی بر مرزه برای دستیابی به مواد موثره بیشتر
۴- بررسی سازگاری گونه های مختلف مرزه در چند منطقه اکولوژیک کشور
۵- تعیین و معرفی گونه های مناسب کشت و تکثیر در هر منطقه اکولوژیک با هدف بهره برداری در سطح وسیع و فراوری
۶- بررسی فنولوژی، مورفولوژی و فیتوشیمی گونه های مختلف مرزه کشت شده در مناطق مختلف
۷- استخراج اسانس و تعیین کمیت و کیفیت اسانس گونه های مختلف مرزه در مناطق مختلف اکولوژیک
۸- تعیین ارزش کاربردی اسانس گونه های مختلف مرزه با توجه به کیفیت اسانسها
۹- بررسی تاٌثیر روشهای استخراج بر کمیت و کیفیت اسانس گونه های مختلف مرزه
۱۰- تاٌثیر روشهای فراوری پس از برداشت بر کمیت و کیفیت مواد موثره گونه های مختلف مرزه
۱۱- ایجاد پایلوت اسانس گیری از مرزه

 در نهایت هدف اختصاصی این قطب، تعیین گونه های مناسب کشت وسیع از مرزه و آویشن جهت فراوری در مناطق اکولوژیک مختلف کشور و دستیاب به بهترین تکنیک های کاشت، داشت، برداشت، فراوری و استخراج مواد موثره جهت استفاده در صنایع داخلی و صادرات است.

تجهیزات و نرم افزارهای مورد نیاز برای اجرای برنامه
تقریباٌ کلیه تجهیزات و نرم افزارهای مورد نیاز برای اجرای برنامه قطب موجود هستند. البته ایجاد یک سایت مجزا باید در برنامه قطب قرار گیرد.
برخی از امکانات موجود در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور که می‌توانند در جهت نیل به اهداف قطب علمی گیاهان معطر و اسانسها بکار گرفته شوند عبارتند از:
۱- وجود آزمایشگاههای فعال به اسامی زیر
– آزمایشگاه اسانس گیری
– آزمایشگاه عصاره گیری
– آزمایشگاه تجزیه دستگاهی
– آزمایشگاه علوم زراعی
– آزمایشگله فیزیولوژی گیاهی
– آزمایشگاه پروتئومیکس
– آزمایشگاه خاک
– آزمایشگاه کشت بافت
– آزمایشگاه آناتومی
.
۲- وجود دستگاههای آنالیز اسانس‌ها و موادموثره گیاهی به شرح زیر:
Gas chromatography Mass Spectrophotometer -GC/MS ۲ دستگاه
Ultra-Fast Gas chromatography ۱ دستگاه
Gas Chromatography -GC ۲ دستگاه
UV-Vis Spectrophotometer  ۱ دستگاه
 High Performance Liquid Chromatography-HPLC  ۲ دستگاه
 Atomic Absorption Spectrometer  ۱ دستگاه
 Near Inferared Reflectznce Spectroscopy  ۱ دستگاه
 Inductively Coupled Plasma -ICP  ۱ دستگاه
 Polymerase Change Reaction -PCR  ۱ دستگاه

۳- سابقه بیش از ۲۰ سال تحقیق در مورد گیاهان معطر و اسانسها
۴- دارا بودن امکانات وسیع آزمایشگاهی که نام برخی از تجهیزات آنها در لیست جداگانه ای پیوست شده است.
۵- دارا بودن هرباریوم معتبر با بیش از ۱۶۰۰۰۰ نمونه گیاهی
۶- وجود بانک ژن منابع طبیعی (حاوی بذور گونه های متعددی از گیاهان معطر) در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
۷- وجود کلکسیونی از گیاهان معطر با بیش از ۴۰۰ نمونه گیاهی کاشته شده
۸- دارا بودن دهها ایستگاه تحقیقاتی در سراسر کشور
۹- برخورداری از همکاری مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در همه استانهای کشور
۱۰- چاپ صدها مقاله علمی در مجلات معتبر بین المللی و داخلی از نتایج شناسایی ترکیبات اسانس ها
۱۱- دارا بودن اکرودیته اسانس‌ها از مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی از سال ۷۵ تا کنون
۱۲- دارا بودن انواع نرم افزارهای تخصصی برای شناسایی ترکیبات اسانس ها و سایر مواد مؤثره گیاهان دارویی
۱۳- چاپ یک فصلنامه علمی-پژوهشی تحت عنوان “تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران”
۱۴- استقرار استاندارد ISO 17025 در آزمایشگاهها
۱۵- راهنمایی و هدایت تعداد کثیری پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاههای مختلف در مورد گیاهان معطر و اسانسها
۱۶- چاپ چندین جلد کتاب در مورد گیاهان معطر و اسانسها
۱۷- دارا بودن چندین مزرعه تحقیقاتی برای کشت گیاهان معطر و بررسی مواد مؤثره آنها در شرایط مختلف زراعی
۱۸- دسترسی به اینترنت پر سرعت از طریق فیبر نوری
۱۹- دارا بودن کتابخانه مجهز

.

نحوهء تأمین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای برنامه؛

گرانت اعضای قطب علمی و اعتبارات پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
اعتبارات ستاد توسعه پژوهش و کاربرد گیاهان دارویی و طب سنتی
عقد قرارداد با بخش خصوصی (شرکتهای کشت و صنعت گیاهان معطر و تولیدکنندگان اسانس) برای انجام تحقیقات مورد نیاز
عقد قرارداد با شرکتهای دانش بنیان جدید برای تعریف طرحهای توجیهی سودآور و کمک به راه اندازی و به سودرسانی این شرکتها
دریافت وجه ثبت نام برای شرکت در همایش‌ها و کارگاه های آموزشی
استفاده از اعتبارات بین المللی (اعتبارات ایکاردا و آریننا) برای اجرای طرحهای مشترک
اعتبارات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
اعتبارات انجمن گیاهان دارویی و شبکه واحدهای پژوهشی گیاهان دارویی

سازمان ها و شرکت های استفاده کننده از نتایج
کلیه مراکز تحقیقاتی مرتبط با گیاهان معطر و اسانسها، دانشکده های کشاورزی و منابع طبیعی، دانشکده های علوم و داروسازی و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا در رشته های مرتبط
کلیه تولیدکنندگان و زارعین گیاهان معطر
صنایع و شرکتهای تولیدکننده اسانسها
صنایع فراوری اسانسها و تولیدکنندگان محصولات دارویی، آرایشی-بهداشتی و غذایی از اسانسها
انجمن علمی گیاهان دارویی و شبکه واحدهای پژوهشی گیاهان دارویی
ستاد توسعه پژوهشی و کاربرد گیاهان دارویی و طب سنتی

دستاوردهای برنامه با توجه به اهداف آئین‌نامه قطب‌های علمی

دستاوردهای عمومی
۱- هدفدار شدن تحقیقات مرتبط با آویشن و مرزه بر اساس نیازهای بخش تولید و صنعت کشور
۲- دسترسی به شناخت کامل از ظرفیتهای کشور در زمینه گیاهان معطر اولویت دار و اسانس آنها
۳- هم افزایی توان تحقیقاتی مراکز پژوهشی و دانشگاهها در ارتباط با یکدیگر و در رفع مشکلات صنعت
۴- افزایش کیفیت محصولات تولیدی شرکتهای کشت و صنعت گیاهان معطر و اسانسها و توسعه سهم ایران از بازار جهانی گیاهان معطر و اسانسها
۵- تعامل با پژوهشگران سایر کشورها بویژه ایرانیان مقیم خارج از کشور و استفاده از تجربیات آنها
۶- تدوین استانداردهای موردنیاز برای اسانس آویشن و مرزه

دستاوردهای اختصاصی
۱- شناخت علمی از وضعیت ذخایر زنتیکی مرزه و آویشن در کشور و تعیین رویشگاههای طبیعی این گونه ها
۲- کشت و اهلی‌کردن گونه‌های وحشی ارزشمند آویشن و مرزه
۳- معرفی گونه‌های نخبه و دارای عملکرد بالا از جنس‌های آویشن و مرزه برای کشت وسیع در اقلیم‌های مختلف کشور
۴- تهیه شناسنامه اکولوژیک برای گونه‌های مختلف مرزه و آویشن
۵- دستیابی به روش مناسب اسانس‌گیری در سطح پایلوت از گونه‌های مورد نظر
۶- تعیین خواص آروماتوتراپی گونه‌های مختلف جنس‌های آویشن و مرزه
۷- تعیین خواص ضدمیکروبی اسانس گونه های مختلف جنس‌های آویشن و مرزه

  1. محمد شیخ

    با سلام
    حیلی مایلم بدانم این قطب علمی در کجا تشکیل شده و نمونه از بیرون برای کار های تحقیقاتی می پذیرند.
    چگونه باید ثبت نام کرد و از این قطب علمی برای راه اندازی شرکت دانش بنیان کمک دریافت نمود.

    با تشکر و احترام- محمد شیخ

  2. محمد شیخ

    با سلام
    حیلی مایلم بدانم این قطب علمی در کجا تشکیل شده و نمونه از بیرون برای کار های تحقیقاتی می پذیرند.

    با تشکر- محمد شیخ

    • سردبیر

      با عرض سلام
      محل حضور اعضای این قطب علمی در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (تهران، کیلومتر ۵ اتوبان تهران- کرج، خروجی پیکان‌شهر، خیابان بیست متری سرو آزاد، بلوار باغ گیاهشناسی ملی ایران) است.

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.