رازک

نام علمی : Humulus lupulus

نام های عمومی : Hops , Common hops , Lupulin , Eurpean hops

نام انگلیسی : Hops

نام عربی : حشیشه الدینار

نام فرانسوی : Houblon

نام آلمانی : Hopfen

نام های مترادف : Lupulus humulus , Cannabis lupulus

خانواده : Cannabinaceae
(خانواده شاهدانه )

گیاه شناسی :

رازک گیاهی است علفی ، چند ساله و بالا رونده . این
گیاه دو پایه بوده و اعضای آن پوشیده از تارهای خشن است . برگ های گیاه متقابل ،
دندانه دار و مرکب از ۵-۳ لوب نا مساوی است . گل های نر به صورت مجتمع و گل آذین
خوشه هستند. گل های ماده  ، به صورت مخلوط
مانند سفید مایل به حنایی می باشند . قسمت مورد استفاده ی گیاه مخروط های ماده ی (
گل های ماده ) آن است که دارای بوی معطر و مطبوع با طعم تلخ است . این گیاه بیش تر
در نواحی شمال ایران از جمله گرگان ، چالوس ، تنکابن ، رشت ، لاهیجان وآستارا می
روید .

تاریخچه:

کاربرد عمده ی رازک در تولید آب جوبه دلیل طعم تلخ
آن است . عصاره ی رازک به عنوان طعم دهنده در غذا و صنعت نوشابه سازی مصرف می شود
. در قدیم ، از خاصیت مدر آن استفاده می شد . دیگر مصارف سنتی آن درمان انقباضات
روده ای ، بیماری سل ، سرطان و التهابات مثانه بود . حمام کردن در وان زوائد حاصل
از تخمیر رازک ، تاثیر جوان کننده دارد و برای رفع مشکلات قاعدگی مؤثر است.

برخی اوقات ، در افرادی که رازک می چیدند ، اثرات
آرامبخش مشاهده می شد و به همین جهت از گل های رازک ، به عنوان مسکن استفاده می
کردند . گاهی نیز به منظور رفع مشکلات عصبی ، کل های رازک را در بالش می گذاشتند .
عصاره ی برخی از انواع رازک به دلیل خاصیت نرم کنندگی ، در فراورده های پوستی بکار
می رود.

منبع جغرافیایی :

گیاه از کشت رازک ماده در بسیاری از نقاط از جمله
غرب اروپا ، هند ، چین و آمریکا به دست می آید .

ترکیبات مهم :

این ترکیبات عبارتند از : مواد تلخ از جمله آسیل
فلوروگلوسیدهای موجود در رزین ، اسانس به میزان ۱-۰/۳ درصد که حاوی میرسن ،
لینالول، فارنزن و کاریوفیلن است . تانن به میزان ۴-۲ درصد ، فلاونوئید ، مقدار
کمی فنل کربوکسیلیک اسید از جمله اسید فرولیک و اسید کلروژنیک از دیگر ترکیبات
گیاه می باشند .

اثرات مهم :

رازک دارای اثر آرامبخش می باشد . به خصوص که همراه
با آرام بخش های دیگر گیاهی مصرف شود .هم چنین در بد خوابی عصبی و استرس ها
استفاده می شود . رازک به صورت دم کرده با مزه ی تلخ به عنوان مقوی معده ، محرک
اشتها و افزایش ترشحات معده کاربرد دارد. اسید های تلخ آن شامل لوپولون و هومولون
دارای خواص ضد میکروبی است . در طب عوام از دم کرده ی آن جهت درمان زخم معده و به
عنوان ضد ورم مثانهاستفاده می شود.

فراورده های دارویی :

حدود هفتاد فراورده ی آرام بخش از رازک در آلمان
وجود دارد . در انگلستان حدود ۶۰ فراورده از آن تهیه می شود که همگی به عنوان آرام
بخش استفاده می شوند. عمده ی این فراورده ها به صورت قرص هستند. از عصاره ی خشک
رازک به صورت چای و یا فراورده های دیگر به عنوان خواب آور و مسکن استفاده می شود
.

تهیه ی چای – یک لیوان آب در حال جوشیدن را بر روی
نیم گرم له شده یا پودر گیاه می ریزیم و ۱۵ دقیقه صبر می کنیم : سپس صاف کرده و
میل می کنیم .

نگه داری :

رازک دور از نور و در هوای سرد نگه داری شود .
حداکثر مدت نگه داری یک سال است .

عوارض جانبی :

مصرف رازک ممکن است در بعضی افرادحساسیت پوستی ایجاد
کند.علت آن مربوط به گرده های گیاه است.

مهمترین اثرات گزارش شده رازک :

آلرژی زا ، ضد درد ، ضد باکتری ، ضد عفونی کننده ،
ضداسپاسم ، ضد تومور ، تلخ ، معرق ،هضم کننده ، ادرارآور ، قائده آور ، استروژنیک
، ملین ، خلط آور ، قارچ کش ، خواب آور ، شیرافزا مسهل ، مخدر، مقوی اعصاب ، مقوی
معده ، آرام بخش ، مقوی رحم ، ضد کرم ، کاهش دهنده ی میل جنسی. 

نکات قابل توجه :

۱-      چای و یا دم کرده رازک
را بهتر است شب هنگام و یا قبل از خواب مصرف نمود تا بتوان خواب آرام تری را در
پیش داشت . این میزان مصرف را می توان تا سه بار در روز تکرار کرد.

۲-      میزان مصرف فراورده
های صنعتی رازک مانند قرص و یا کپسول در راهنمای همراه دارو توصیه شده است.

۳-      گل های ماده تحت عنوان
Strobiles مشهور می باشند که قسمت دارویی
رازک هستند.

۴-      خواص گیاه رازک به طور
چشمگیر به نو یا کهنه بودن آن ارتباط دارد، چون مواد موجود در آن با گذشت زمان اکسید
می گردند. مثلا”  مصرف تازه گل های
ماده برای رفع بد خوابی بسیار مؤثر است در صورتی که خشک شده گل های ماده برای پر
کردن بالش افرادی که دارای بی خوابی هستند مناسب است. تعویض گل های خشک ماده در
این بالش ها باید هر دو سه ماهی صورت گیرد ، چون گل های خشک کهنه رازک دارای خاصیت
محرک می باشند.

۵-      برای رفع بی خوابی
بهتر است از گل های ماده تازه ، خشک شده تازه و یا گل های فریز شده استفاده نمود.
در این صورت بر روی دو قاشق چای خوری از گل ها یک لیوان آب جوش ریخته و پس از ۵ تا
۱۰ دقیقه صاف نموده و میل شود.

طبقه بندی:
گیاه شناسی و خواص گیاهان دارویی، 
گیاهان دارویی، 
طب سنتی، 

برچسب ها:
گیاه شناسی،
گیاهان دارویی،
خواص درمانی،
خواص دارویی،
رازک،
Humulus lupulus،
حشیشه الدینار،
Lupulus humulus،
Cannabis lupulus،
تاریخچه،
میزان مصرف،
طریقه مصرف،
عوارض جانبی،
تهیه چای،
نگهداری،
ترکیبات شیمیایی،
پراکنش،
آلرژی زا،
ضد درد،
ضد باکتری،
ضد عفونی کننده،
ضداسپاسم،
ضد تومور،
تلخ،
معرق،
هضم کننده،
ادرارآور،
قائده آور،
استروژنیک،
ملین،
خلط آور،
قارچ کش،
خواب آور،
شیرافزا مسهل،
مخدر،
مقوی اعصاب،
مقوی معده،
آرام بخش،
مقوی رحم،
ضد کرم،
کاهش دهنده ی میل جنسی،
طب سنتی،
نوشابه،
نوشابه سازی،