بررسی آت اکولوژی بادرنجبویه دنایی (Dracocephalum kotschyi Boiss.) در ایران

محمد فتاحی، وحیده ناظری، فاطمه سفیدکن و ذبیح اله زمانی

.

چکیده:
بررسی روابط بین یک گونه و محیط زنده و غیرزنده اطراف آن در رویشگاه های طبیعی اطلاعات باارزشی را از لحاظ تکثیر، اهلی کردن و اصلاح گیاهان فراهم می کند. به این منظور آت اکولوژی گیاه بادرنجبویه دنایی (Dracocephalum kotschyi Boiss.) در ۱۲ رویشگاه بررسی شد. مناطق رویش گیاه با استفاده از فلورا ایرانیکا و کمک اهالی محلی مشخص گردید. خصوصیات هر رویشگاه با استفاده از وضعیت توپوگرافی و اقلیمی تعیین گردید. همچنین فنولوژی گیاه و گیاهان همراه با گیاه مورد مطالعه در مناطق مختلف تعیین شد. سایر صفات بررسی شده عمدتاً صفات رویشی و زایشی گیاه بوده و ارتفاع گیاهان، قطر در منطقه یقه و تاج پوشش گیاه نیز در محل اندازه گیری شد. همچنین شایستگی گیاهان (براساس تعداد بذر تولید شده در گیاه، تعداد ساقه های گلدار، پتانسیل بالفعل و بالقوه تولید بذر گیاهان) در مناطق مختلف تعیین گردید. منظور از شایستگی، توانایی گیاه در تولید بذر به عنوان یکی از روشهای تولیدمثل می باشد. برآورد حاصل از داده های اقلیمی از محل های موجود حکایت از این داشت که این گیاه نیازمند رشد در مناطق صخره ای مرتفع، هوای خنک در تابستان و رطوبت نسبی بالا می باشد. همچنین شایستگی گیاهان و وضعیت رشد گیاهان در مناطق مختلف متفاوت بود که می تواند به علت تغییرات اقلیمی یا ژنتیکی باشد. نتایج پژوهش حاضر، با توجه به تعداد کم گیاهان و در معرض انقراض بودن این گونه در زیستگاه های طبیعی آن، نشان دهنده ضرورت حفاظت و بعد اصلاح و اهلی کردن آن می باشد.

کلیدواژگان: Dracocephalum kotschyi Boiss.، آت اکولوژی، شایستگی گیاهان، اقلیم